Πέμπτη 23 Μαρτίου 2023

Ανοιξιάτικες αλλεργίες: Πρόληψη και αντιμετώπιση

Η άνοιξη, η οποία έχει και επίσημα πλέον ξεκινήσει, είναι η εποχή που έχει συνδυαστεί περισσότερο από κάθε άλλη με την εμφάνιση των αναπνευστικών αλλεργιών. Με το άνθισμα των λουλουδιών, η φύση αναγεννάται, και οι πάσχοντες από αναπνευστικές αλλεργίες… υποφέρουν!

Παρόλο που στην πραγματικότητα οι αλλεργίες δεν έχουν συγκεκριμένη εποχή, οι ανοιξιάτικες αλλεργίες είναι αυτές που κατά κόρον οδηγούν τους περισσότερους ασθενείς στον Αλλεργιολόγο, και αυτές που ταλαιπωρούν περισσότερο τον ασθενή καθώς ο αλλεργικός δε μπορεί να αποφύγει την επαφή με το αλλεργιογόνο – οι γύρεις ταξιδεύουν και μας βρίσκουν ακόμη και χωρίς να έρθουμε σε άμεση επαφή με το φυτό που μας πειράζει. Γι’ αυτό το λόγο, όπως θα αναφερθεί και στη συνέχεια, η καλύτερη αντιμετώπιση των αναπνευστικών αλλεργιών είναι μέσω της ενέσιμης ή υπογλώσσιας απευαισθητοποίησης.

Την άνοιξη, τα άτομα που πάσχουν από αναπνευστική αλλεργία, δηλαδή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, ρινίτιδα και άσθμα, είναι περισσότερο επίφοβα για κρίσεις αλλεργικού βρογχικού άσθματος, κάτι που πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει και στο νοσοκομείο. Η αναπνευστική αλλεργία γενικότερα αφορά ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Ειδικότερα όσον αφορά τους πάσχοντες από ρινίτιδα, το ποσοστό πλησιάζει μέχρι και το 25% του πληθυσμού – 1 στους 4 ασθενείς υποφέρει δηλαδή από το κοινό μπούκωμα της μύτης, κάτι που πολλές φορές συνεπάγεται και επιπλοκές όπως η παρουσίαση ιγμορίτιδας, ωτίτιδας, κ.ά.

Αναφορικά με το άσθμα, το ποσοστό των πασχόντων πλησιάζει το 10% του γενικού πληθυσμού, πολλές φορές με επικίνδυνες κρίσεις, οι οποίες τα προηγούμενα χρόνια είχαν οδηγήσει και σε μία αύξηση των θανάτων από άσθμα, παρά την ύπαρξη πολλών - και καλών - φαρμάκων. Εκτός από τους ασθματικούς ενήλικες φυσικά, αύξηση έχει παρουσιαστεί και στις αλλεργικές αντιδράσεις από παιδιά.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία γενικότερη αύξηση των αλλεργιών, η οποία οφείλεται τόσο στον τρόπο ζωής μας, όσο και στις συνθήκες του περιβάλλοντος. Η μόλυνση του περιβάλλοντος ειδικότερα, έχει επιβαρύνει αρκετά τις αλλεργικές νόσους. Η αλλεργική ρινίτιδα μέσα σε 30 χρόνια έχει αυξηθεί από το 3% στο 25% σε ορισμένες πόλεις του Δυτικού κόσμου. Σύμφωνα με άρθρο που είχε δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό «Clinical & Experimental Immunology», οι άνθρωποι που ζουν σε αστικά κέντρα και έχουν μικρή πρόσβαση σε χώρους πρασίνου, κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν κάποια χρόνια φλεγμονή - κατάσταση που προκαλείται από τη δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Έτσι, η «βρόμικη» αστική γύρη, πάνω στην οποία έχουν προσκολληθεί ατμοσφαιρικοί ρύποι που καταστρέφουν το προστατευτικό τοίχωμα των βρόγχων, διεισδύει πιο εύκολα στο αναπνευστικό σύστημα, επιτείνοντας τα αλλεργικά συμπτώματα.

Ωστόσο, με την κατάλληλη προετοιμασία, οι αλλεργικοί ασθενείς μπορούν να αποφύγουν τα δυσάρεστα συμπτώματα, και να κρατήσουν την καλή πλευρά της άνοιξης. Ειδικά αυτή την εποχή, πρέπει να είναι ενήμεροι, ώστε να είναι σε θέση να λάβουν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για τις διάφορες καταστάσεις πυροδότησης των ανοιξιάτικων αλλεργιών, τόσο εντός, όσο και εκτός οικίας.

Ξεκινώντας με τις αλλεργίες που μπορεί να παρουσιαστούν κατά την παραμονή μας στο σπίτι, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις κηπουρικές εργασίες. Ο ανοιξιάτικος καιρός ευνοεί την αύξηση των γύρεων, ακόμα και τις ημέρες που μπορεί να υπάρχει ήπια βροχόπτωση, μιας και οι γύρεις πλησιάζουν χαμηλά στο χώμα, και με την αυξημένη υγρασία μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα. Κάποιες χρήσιμες συμβουλές για τους αλλεργικούς που ασχολούνται με τον κήπο, είναι να φορούν ειδικά ρούχα, γάντια και μάσκα, ενώ όταν εισέρχονται στο σπίτι, μετά τις κηπουρικές εργασίες, θα πρέπει να αφαιρούν τα ρούχα τους, και να ξεπλένουν το σώμα τους από τη γύρη. Όσο για τις οικιακές δουλειές, όπως το αέρισμα του σπιτιού ή το άπλωμα των ρούχων σε εξωτερικό χώρο, συνιστάται να γίνονται μετά τις 11 το πρωί και έως τις 4 το απόγευμα, όπου το αλλεργικό φορτίο είναι σχετικά μικρότερο.

Συνεχίζοντας με τους ασθενείς που λαμβάνουν αντιϊσταμινικά φάρμακα για τον κατευνασμό των αλλεργικών τους συμπτωμάτων, πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στην οδήγηση, καθώς αντιϊσταμινικά και οδήγηση δεν πρέπει να συνδυάζονται. Η πιθανή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, που ευνοείται το Πάσχα, σε συνδυασμό με τα αντιϊσταμινικά χάπια, οδηγούν σε επικίνδυνη μείωση των αντανακλαστικών, συνεπώς καλό είναι να αποφεύγεται η οδήγηση. Εάν βέβαια λόγω επαγγέλματος ή υποχρέωσης η οδήγηση είναι απαραίτητη, προτείνεται η χορήγηση συγκεκριμένων αντιϊσταμινικών κατάλληλων για οδήγηση, ειδικών σπρέι για τη ρινίτιδα ή το άσθμα, και εάν αυτά δεν αρκούν, τότε προτείνεται η χορήγηση χαπιών κορτιζόνης – αλλά μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλεργικοί, την περίοδο της άνοιξης καλό θα ήταν να οδηγούν με κλειστά παράθυρα και εν ανάγκη με air condition, ενώ οι μοτοσυκλετιστές να οδηγούν με ειδικό κράνος, που να καλύπτει τα μάτια και τη μύτη ώστε να μην εισπνέουν τις γύρεις της ατμόσφαιρας που αφθονούν αυτή την εποχή.

Όταν φυσάει, και έχει και ζέστη, οι γύρεις κυκλοφορούν σε μεγάλη ποσότητα. Αν κάποιος αλλεργικός είναι πολύ ευαίσθητος, αρκεί μία πολύ μικρή ποσότητα γύρεων ανά κυβικό μέτρο για να του προκαλέσει ενοχλητικά συμπτώματα. Οι γύρεις είναι τα σπερματοζωάρια των φυτών και ειδικά των ανεμόφυλλων, αυτών δηλαδή που απαιτούν γονιμοποίηση για τη διαιώνιση του είδους τους μέσω του αέρα, και συνήθως οι γύρεις αυτές είναι ελαφριές και μεταφέρονται πολλά χιλιόμετρα μακριά από το σημείο παραγωγής τους. Αυτό, όπως αναφέραμε και νωρίτερα, σημαίνει ότι δεν είναι ανάγκη οι αλλεργικοί να έχουν το περδικάκι (Parietaria Judaica - το πιο κοινό αλλεργιογόνο φυτό) στην αυλή τους για να τους δημιουργηθεί άσθμα, αυτό μπορεί να συμβεί και από απόσταση.

Ενημερωτικά, οι γύρεις που προκαλούν τις περισσότερες αλλεργίες στην Ελλάδα, προέρχονται από φυτά όπως είναι η ελιά, η οποία ανθίζει τον Απρίλιο-Μάιο, το περδικάκι, που ανθίζει από Μάρτιο έως Μάιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, το πεύκο, που ανθίζει Φεβρουάριο-Μάρτιο, το κυπαρίσσι που ανθίζει από Νοέμβριο έως Απρίλιο, και τα αγροστώδη (γκαζόν, βερμούδα, δημητριακά, κ.ά.) που ανθίζουν την άνοιξη (Απρίλιο-Μάιο-Ιούνιο). Πολλές φορές βέβαια, η ανθοφορία των φυτών εξαρτάται και από τις καιρικές συνθήκες.

Οι αλλεργικοί λοιπόν καλό θα ήταν να γνωρίζουν τόσο τα αλλεργιογόνα φυτά και τις περιόδους ανθοφορίας τους, όσο και τα συγγενή φυτά, τα οποία μπορεί επίσης να πυροδοτούν τις αλλεργίες τους (π.χ. η ελιά είναι συγγενές φυτό με το λιγούστρο, την πασχαλιά, τη φλαμουριά, τον φράξο, κ.ά., οπότε κάποιος που είναι αλλεργικός στην ελιά, πιθανόν να ενοχλείται και από τις γύρεις των υπολοίπων).

Η διάγνωση της αλλεργίας και η συγκεκριμενοποίηση των αλλεργιογόνων μπορεί να γίνει εύκολα και άμεσα με μία επίσκεψη στον Αλλεργιολόγο, ο οποίος θα επιλέξει τα σωστά τεστ βάσει ιστορικού, και ειδικά στην περίπτωση της αναπνευστικής αλλεργίας, θα συμβουλεύσει κατάλληλα όσον αφορά την επιλογή ενέσιμης ή υπογλώσσιας ανοσοθεραπείας. 

Γνωρίζοντας το αλλεργιογόνο, και λαμβάνοντας την κατάλληλη θεραπεία, η άνοιξη μπορεί να γίνει μία ευχάριστη εποχή ακόμη και για τους αλλεργικούς, μιας και το μέσο ποσοστό βελτίωσης κυμαίνεται στο 80% μετά τη λήψη της θεραπευτικής αγωγής.

Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023

Αλλεργίες και superfoods: Ποια πρέπει να προσέξετε

Όπως οι περισσότεροι μπορεί ήδη να γνωρίζετε, αλλεργία μπορεί να προκαλέσει το οτιδήποτε – ακόμη και το ίδιο το νερό. Δεν υπάρχει κάποια τροφή η οποία να είναι 100% ασφαλής για ένα εν δυνάμει αλλεργικό άτομο.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες τροφές που μπορεί να είναι πιο αλλεργιογόνες από κάποιες άλλες. Παρακάτω λοιπόν θα ασχοληθούμε με τα superfoods που πρέπει να προσέξουν οι αλλεργικοί μας φίλοι – όχι μόνο αυτοί που πάσχουν από τροφικές αλλεργίες, αλλά όλοι, καθώς όπως θα δούμε κάποιες μορφές αλλεργιών σχετίζονται με τον κίνδυνο εκδήλωσης τροφικής αλλεργίας.

1. Οι ξηροί καρποί

Οι ξηροί καρποί, η πιο διάσημη κατηγορία superfoods, βρίσκονται παντού – από τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα των εορτών, μέχρι τις σοκολάτες, τις πραλίνες, τις κρέπες, τα μπισκότα, τα παγωτά, τις σαλάτες, και πολλά συσκευασμένα σνακ του εμπορίου, που εάν δεν περιέχουν κάποιον ξηρό καρπό, πιθανότατα να περιέχουν ίχνη του.

Οι ξηροί καρποί συναντώνται πολύ συχνά σε συσκευασίες mix, ως πρόταση υγιεινού σνακ, προσοχή όμως: Εάν είστε, ή υποψιάζεστε πως είστε αλλεργικός σε κάποια τροφή, αποφύγετε τέτοια mix. Καλό είναι εάν παρουσιάσετε αντίδραση, να μπορέσετε εύκολα να ταυτοποιήσετε το αλλεργιογόνο.

Ενημερωτικά, ειδικά όσον αφορά το φιστίκι, η σίελος έχει την ικανότητα να συγκρατεί μία από τις πιο αλλεργιογόνες πρωτεΐνες του (Ara h 1) για αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση, περίπου στο 10% των ανθρώπων, γεγονός που μεταξύ άλλων σημαίνει ότι η όποια αντίδραση μπορεί να παρουσιαστεί και ώρες αργότερα.

2. Οι σπόροι chia

Οι σπόροι Chia είναι μικροσκοπικοί μαύροι σπόροι από το φυτό Salvia hispanica, το οποίο σχετίζεται με την μέντα. Αποτελούν πολύτιμη πηγή πρωτεϊνών και φυτικών ινών, με 60% α' λινολενικό οξύ, και συγκαταλέγονται στα πιο διάσημα superfoods. Συναντώνται συνήθως σε μπάρες δημητριακών, ψωμιά και σαλάτες, αλλά πολύ συχνά χρησιμοποιούνται και σε διάφορα ροφήματα και smoothies.

Παρόλο που πρόκειται για τρόφιμο, ιδιαίτερη προσοχή εφιστάται στα άτομα με αναπνευστικές αλλεργίες, καθώς έχουν παρατηρηθεί ορισμένα περιστατικά με δερματικές αντιδράσεις μετά την κατανάλωση σπόρων chia, οι οποίες μάλιστα εκδηλώθηκαν και κλιμακώθηκαν 2 ημέρες μετά τη λήψη της υπερτροφής.

3. Ο παπαρουνόσπορος

Ο σπόρος της παπαρούνας πίνεται βρασμένος σαν ρόφημα, αλλά χρησιμοποιείται και στην αρτοποιία και τη ζαχαροπλαστική όπως άλλοι σπόροι-superfoods. Οι πάσχοντες από αναπνευστικές αλλεργίες της άνοιξης οφείλουν να προσέξουν ιδιαίτερα, καθώς ο παπαρουνόσπορος περιέχει ομόλογα της πρωτεΐνης Bet v 1 και της προφιλίνης, γεγονός που συνεπάγεται ενδεχόμενη διασταυρούμενη αντίδραση με άλλα φυτά που περιέχουν αυτά τα αλλεργιογόνα.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με μία έρευνα αλλεργιογένεσης που πραγματοποιήθηκε αναφορικά με τον παπαρουνόσπορο, 9 στους 11 ασθενείς παρουσίασαν επίσης αλλεργία στη σημύδα, την αρτεμησία και τα αγροστώδη, αναφέροντας εποχικά συμπτώματα αλλεργίας.

4. Το σουσάμι

Το σουσάμι είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, λιγνάνη, πρωτεΐνες, ασβέστιο, φώσφορο, σελήνιο, και βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα, συσκευασμένα και μη. Πολύ σύνηθες σνακ-υπερτροφή αποτελεί φυσικά και το ταχίνι, μία κουταλιά του οποίου περιέχει περισσότερο σουσάμι απ’όσο θα καταναλώναμε σε άλλες τροφές.

Το σουσάμι ωστόσο, παρά τα οφέλη που προσφέρει στη διατροφή και την υγεία μας, από την 1η Ιανουαρίου του 2023 μπήκε και επίσημα στη λίστα των πιο αλλεργιογόνων τροφών, και σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), τα τρόφιμα που περιέχουν σουσάμι θα υπόκεινται σε συγκεκριμένες ρυθμιστικές απαιτήσεις για τα αλλεργιογόνα τροφίμων, και θα πρέπει να το αναγράφουν στα συστατικά τους επισημαίνοντας τον κίνδυνο αλλεργίας.

Οι πιο συνήθεις αντιδράσεις αλλεργίας ή ακόμη και δυσανεξίας στο σουσάμι, είναι κυρίως η ναυτία, ο έμετος, η διάρροια, ο πόνος στην κοιλιά, αλλά και ο κνησμός στο λαιμό ή στο στόμα, ο βήχας, και η ερυθρότητα στο πρόσωπο. Φυσικά τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν μεμονωμένα ή και συνδυαστικά, αλλά σε κάθε περίπτωση κάθε εν δυνάμει αλλεργικός ασθενής οφείλει να είναι προετοιμασμένος και ενήμερος ώστε να αποφύγει τυχόν επιδείνωση.

Τέλος, κάποιες άλλες υπερτροφές για τις οποίες θα επιστήσω την προσοχή στους πολύ αλλεργικούς μας φίλους, είναι η σημύδα και η εχινάκεια, φυτά τα οποία πολύ συχνά συνηθίζεται να καταναλώνονται ως ροφήματα. Στην παγκόσμια βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί περιστατικά αναφυλαξίας και άσθματος μετά την κατανάλωση εχινάκειας, όμως και η σημύδα η οποία είναι αρκετά δημοφιλής ως ρόφημα τα τελευταία χρόνια, καλό θα ήταν να αποφεύγεται ή έστω να καταναλώνεται με μέτρο από τους αλλεργικούς στη γύρη της.

Συνοπτικά, κάποιες σημαντικές συμβουλές για την πρόληψη και τον εντοπισμό μίας τροφικής αλλεργίας για πρώτη φορά, είναι: 

Μην αγνοείτε συμπτώματα όπως το κοιλιακό άλγος, η διάρροια, ή τα εξανθήματα μετά την κατανάλωση κάποιας τροφής

Μην τρώτε σύνθετες τροφές σε περίπτωση που υποπτεύεστε αλλεργία σε κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο (για παράδειγμα, μη φάτε χοιρινό με σάλτσα, καταναλώστε σκέτο χοιρινό και σε πολύ μικρή ποσότητα εάν υποψιάζεστε πως αυτό σας πειράζει)

Μην πιέζετε το παιδί σας να καταναλώσει ένα φαγητό που συνεχώς σας αρνείται – ενδέχεται να είναι «άμυνα» του οργανισμού του ενάντια σε αλλεργία

Μη δοκιμάζετε πολλά άγνωστα και σύνθετα φαγητά την ίδια ώρα ή μέρα

Σε περίπτωση εκδήλωσης κάποιας τροφικής αλλεργίας που σας συμβαίνει για πρώτη φορά, η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η άμεση πρόσβαση σε κάποιο νοσοκομείο ή χώρο περίθαλψης. Ωστόσο, πολύ σημαντική είναι η ενημέρωση – τόσο η δική σας ενημέρωση για την πρόληψη και αποφυγή τέτοιων περιστατικών, όσο και η ενημέρωση του περίγυρού σας, εάν ήδη γνωρίζετε πως έχετε συγκεκριμένες αλλεργίες.

Ειδικότερα εάν γνωρίζετε πως έχετε αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο, να εφιστάτε την προσοχή του εκάστοτε οικοδεσπότη, ή του μάγειρα και των υπαλλήλων του καταστήματος, σε περίπτωση που γευματίζετε έξω. Εάν έχετε για παράδειγμα αλλεργία σε κάποιο superfood, σκεφτείτε ότι στο μπλέντερ που έφτιαξαν το δικό σας smoothie, μπορεί πριν να έφτιαχναν ένα άλλο, το οποίο να περιείχε το superfood στο οποίο είστε αλλεργικοί, οπότε και είναι πολύ πιθανό να έχετε πρόβλημα. Επιπλέον, ειδικά στην περίπτωση των superfoods όπως το σουσάμι, οι ξηροί καρποί, και οι διάφοροι σπόροι, ακριβώς επειδή χρησιμοποιούνται σχεδόν παντού, ο οικοδεσπότης ή ο χώρος εστίασης οφείλουν να είναι ακόμη πιο προσεκτικοί για τα τυχόν «ίχνη» που μπορεί να περιέχονται σε άλλα υλικά με τα οποία θα φτιάξουν το γεύμα σας.

Η λέξη-κλειδί στην κατηγορία των τροφικών αλλεργιών είναι η ενημέρωση. Εάν υποψιάζεστε πως είστε αλλεργικοί σε κάποιο τρόφιμο, συμβουλευτείτε τον Αλλεργιολόγο σας, ώστε να σας καθοδηγήσει με τα κατάλληλα τεστ και φαρμακευτική αγωγή. Με την κατάλληλη ενημέρωση και προετοιμασία, οι τροφικές, όπως και πολλές άλλες αλλεργίες, μπορούν να αντιμετωπιστούν και να προληφθούν με επιτυχία.

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022

Σεξ και άσθμα: Μήπως έχετε... αλλεργία στο σεξ;

Η αλλεργία στην άσκηση είναι μία από τις λιγότερο γνωστές αλλεργίες, που όμως μπορεί να αποβεί επικίνδυνη εάν δεν αναγνωριστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Όσο περίεργο και αν ακούγεται σε αλλεργικούς και μη, υπάρχουν άνθρωποι που εκδηλώνουν συμπτώματα άσθματος μετά από άσκηση, έντονο περπάτημα, ανέβασμα σκάλας, κ.ο.κ. 

Έτσι λοιπόν, ως μία άλλη μορφή άσκησης, το σεξ μπορεί να πυροδοτήσει μία τέτοια κρίση άσθματος και να αναγνωριστεί ως αίτιο ακόμη δυσκολότερα, μιας και ως θέμα για κάποιους αποτελεί ταμπού, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν να το συζητήσουν ακόμη και με τον ιατρό τους. Υπάρχουν πολλοί ακόμη πάσχοντες που δεν συνειδητοποιούν τη σύνδεση μεταξύ σεξουαλικής δραστηριότητας και αναπνευστικών συμπτωμάτων, και αυτό αποτελεί έναν ακόμη βασικό παράγοντα δύσκολης διάγνωσης.

Σύμφωνα με μία νέα μελέτη για τη σύνδεση αλλεργικών αντιδράσεων και σεξουαλικής δραστηριότητας, προέκυψε πως ναι μεν οι περισσότερες αντιδράσεις αφορούσαν αλλεργικά συμπτώματα οφειλόμενα στα σωματικά υγρά και το λάτεξ (αλλεργία στο σπέρμα - υπερευαισθησία στο ανθρώπινο σπερματικό πλάσμα, αλλεργία στο λάτεξ, κ.ά.), όμως υπήρξαν και κάποιες - λιγότερες - περιπτώσεις που έκαναν λόγο για αναπνευστικά συμπτώματα.

Η δυσαναλογία αυτή μεταξύ αναπνευστικών, και λοιπών αλλεργικών συμπτωμάτων οφειλόμενων στο σεξ, επιβεβαιώνει πως το άσθμα αποτελεί ένα από τα συμπτώματα που δύσκολα συνδέει κάποιος με το σεξ, τόσο λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, όσο και απροσεξίας. Μία δύσπνοια κατά τη διάρκεια του σεξ είναι εύκολο να αποδοθεί στην κακή φυσική κατάσταση, στο κάπνισμα, στα παραπάνω κιλά, και σε πολλούς άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τις επιδόσεις μας. Ωστόσο εάν νιώσουμε δύσπνοια ή άλλα αναπνευστικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της πράξης, οφείλουμε να εξετάσουμε την περίπτωση της αλλεργίας στην άσκηση, και συνεπώς στο σεξ.

Η έγκαιρη διάγνωση του άσθματος που σχετίζεται με το σεξ μπορεί όχι μόνο να σώσει ή να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του πάσχοντα, αλλά και να τονώσει τη σεξουαλική ζωή του ζευγαριού η οποία συνήθως επηρεάζεται λόγω της δυσκολίας που προκαλούν τα συμπτώματα κατά την πράξη. Εάν υποπτεύεστε πως πάσχετε από άσθμα οφειλόμενο στην άσκηση ή το σεξ, συζητήστε το ανοιχτά με τον ειδικό Αλλεργιολόγο σας, ο οποίος θα σας κατευθύνει δίνοντας συγκεκριμένες οδηγίες σύμφωνα με το ιστορικό σας.


Πηγή μελέτης: PubMed

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2022

Μπορεί ένα φιλί να προκαλέσει αλλεργικό σοκ;

Εν συντομία, και δυστυχώς για τους αλλεργικούς φίλους, ναι.

Εάν πάσχετε από κάποια τροφική αλλεργία, τα φιλιά και η σεξουαλική δραστηριότητα απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Σύμφωνα με περιστατικό που σημειώθηκε, και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Allergy, Asthma & Clinical Immunology, άνδρας που έπασχε από τροφική αλλεργία στο φιστίκι, έπαθε αλλεργικό σοκ έπειτα από σεξουαλική δραστηριότητα με τον φίλο του, ο οποίος είχε φάει φιστικοβούτυρο πριν την επαφή.

Οι δύο άνδρες, που γνωρίστηκαν σε εφαρμογή γνωριμιών, κανόνισαν ραντεβού χωρίς να γνωρίζουν πολλά ο ένας για τον άλλον. Ο ένας εκ των δύο έπασχε από τροφική αλλεργία στο φιστίκι, καθώς και από αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα. Ο άλλος άνδρας, μη γνωρίζοντας το ιστορικό του παρτενέρ του, και έχοντας καταναλώσει φιστικοβούτυρο πριν την επαφή, έγινε η αιτία που το στοματικό σεξ του ζευγαριού μετατράπηκε σε εφιάλτη.

Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της διείσδυσης, ο αλλεργικός άνδρας παρουσίασε συμπτώματα έντονης δύσπνοιας και λιποθύμησε. Ο φίλος του κάλεσε αμέσως ιατρική βοήθεια, η οποία έφτασε 45 λεπτά αργότερα, με αποτέλεσμα να χρειαστούν αρκετές δόσεις επινεφρίνης και λοιπών φαρμάκων για την επαναφορά του ασθενούς. Παρόλα αυτά, την επόμενη ημέρα δυστυχώς ο ασθενής δεν τα κατάφερε, καθώς μετά το σοκ υπέστη υποξική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια η οποία οδήγησε σε θανατηφόρα πνευμονία.

Η σεξουαλική δραστηριότητα ωστόσο μπορεί να πυροδοτήσει αναφυλαξίες ποικίλων ειδών, πέραν των τροφικών. Μερικά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν αναφυλαξία κατά τη διάρκεια του σεξ είναι η υπερευαισθησία στο λάτεξ, η συστηματική αλλεργία στο ανθρώπινο σπέρμα, η αλλεργία στα φάρμακα (τα οποία μεταφέρονται μέσω των σωματικών υγρών), το σύνδρομο μετα-οργασμικής νόσου, και η αλλεργία στην άσκηση. Η σεξουαλική δραστηριότητα από μόνη της επίσης, μπορεί να προκαλέσει άσθμα και λοιπά συμπτώματα σε ασθενείς με αναπνευστικές αλλεργίες (sexercise-induced asthma ή honeymoon asthma).

Οι ασθενείς λοιπόν με αλλεργία σε τροφές ή φάρμακα, μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα ήδη από το πρώτο τους φιλί με το άτομο το οποίο έχει προσλάβει τη συγκεκριμένη τροφή ή φάρμακο. Τα συμπτώματα από το φιλί είναι συνήθως ήπια προς μέτρια, με το τοπικό αγγειοοίδημα ή κνίδωση ως βασικότερα. Αυτό ωστόσο δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να παρουσιαστεί και κάποια σοβαρότερη αλλεργική αντίδραση. Ειδικά η σίελος, έχει την ικανότητα να συγκρατεί μία από τις πιο αλλεργιογόνες πρωτεΐνες του φιστικιού (Ara h 1) για αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση, περίπου στο 10% των ανθρώπων.

Παρά το τραγικό τέλος του, το συγκεκριμένο περιστατικό αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αναφορά στους αλλεργικούς ασθενείς αλλά και όλους όσοι μπορεί να κληθούν να αντιμετωπίσουν μία αντίστοιχη κατάσταση στο μέλλον. Η γνωστοποίηση των αλλεργιών μας σε οποιοδήποτε άτομο συναναστρεφόμαστε (ερωτικό παρτενέρ, φίλο, οικοδεσπότη, σερβιτόρο, κ.ο.κ.), αλλά και η έγκαιρη χορήγηση ένεσης αδρεναλίνης, είναι σωτήριοι παράγοντες σε τέτοιες περιπτώσεις. Εάν πάσχετε από κάποια αλλεργία, συμβουλευτείτε τον ειδικό Αλλεργιολόγο σας, ο οποίος θα σας καθοδηγήσει για τον τρόπο χρήσης των φαρμάκων αλλά και θα σας κατευθύνει για περαιτέρω πρόληψη.

*Πηγή είδησης του άρθρου: https://www.univadis.com

Οι 3+1 αλλεργίες του φθινοπώρου

(Άρθρο μου δημοσιευμένο στο περιοδικό 30 Ημέρες Υγείας)

Για πολλούς, οι αλλεργίες είναι συνυφασμένες με την περίοδο της άνοιξης. Ωστόσο η αλήθεια είναι πως οι αλλεργίες υπάρχουν όλο το χρόνο – απλά διαφοροποιούνται τα αλλεργιογόνα. Είναι σύνηθες φαινόμενο πολλοί αλλεργικοί ασθενείς, ειδικά την περίοδο του φθινοπώρου, να πιστεύουν πως έχουν αρπάξει κάποιο κρυολόγημα, ενώ στην πραγματικότητα υποφέρουν από κάποια – άγνωστη σε αυτούς – αλλεργία του φθινοπώρου, όπως για παράδειγμα η αλλεργία στο φυτό parietaria (το γνωστό «περδικάκι»).

Η περίοδος του φθινοπώρου έχει βροχές, ανέμους, αλλαγές στο οικιακό περιβάλλον (κουβέρτες, μοκέτες ή χαλιά, κ.ά.), και φυσικά έξαρση κρυολογημάτων και κρουσμάτων κορωνοϊού. Όλα αυτά με κάποιον τρόπο συνδέονται ή συγχέονται με τις αλλεργίες, γι’αυτό στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τις συνηθέστερες μορφές φθινοπωρινής αλλεργίας, αλλά και με τη συσχέτιση της εμφάνισης αλλεργιών μετά τη νόσηση από κορωνοϊό.

Ξεκινώντας από τις αναπνευστικές αλλεργίες, ένας παράγοντας που τις πυροδοτεί την περίοδο του φθινοπώρου είναι οι εποχικές γύρεις. Αν και η κατεξοχήν εποχή ανθοφορίας είναι η άνοιξη, υπάρχουν φυτά που ανθίζουν το φθινόπωρο. Τέτοια είναι το γνωστό περδικάκι (parietaria), που ανθίζει άνοιξη και φθινόπωρο, η αρτεμησία (αψιθιά), το χρυσάνθεμο, αλλά και άλλα φυτά της ίδιας οικογένειας. Από Νοέμβριο επίσης, ανθίζει και το κυπαρίσσι.

Οι αναπνευστικές αλλεργίες εκδηλώνονται κυρίως με φτέρνισμα, δάκρυα, ρινική συμφόρηση και καταρροή, δυσκολία στην αναπνοή και άσθμα, και λοιπά συμπτώματα του αναπνευστικού. 

Συνεχίζοντας με τις αναπνευστικές αλλεργίες, τη φθινοπωρινή περίοδο παρατηρείται επίσης η αλλεργία στα ακάρεα της σκόνης. Ενδεικτικά, καταστάσεις που πυροδοτούν την αλλεργία στα ακάρεα είναι το κατέβασμα των χειμερινών ρούχων (π.χ. ειδικά τα πιο ζεστά, χνουδωτά ή μάλλινα ρούχα «μαζεύουν» περισσότερα ακάρεα), η γενική καθαριότητα του σπιτιού (π.χ. ξεσκόνισμα, καθάρισμα ντουλαπιών, αποθηκών), το στρώσιμο μοκετών ή χαλιών, το κατέβασμα των πρώτων κουβερτών, και άλλες.

Κλείνοντας με τα αλλεργιογόνα των αναπνευστικών αλλεργιών, θα ήθελα να αναφέρω την αλλεργία στους μύκητες της υγρασίας. Αρχικά, το φθινόπωρο ξεκινούν οι πρώτες βροχές, οπότε κατά συνέπεια έχουμε αυξημένη υγρασία στο περιβάλλον, ενώ επίσης παρουσιάζεται και αύξηση των μυκήτων εντός και εκτός οικίας (π.χ. η μυρωδιά που έχει το χώμα μετά τη βροχή, συνήθως αποδίδεται στους μύκητες του εδάφους). Ειδικά όσον αφορά τους μύκητες του σπιτιού, μη ξεχνάμε ότι τώρα που αρχίζει και δροσίζει ο καιρός, κλείνουμε τα σπίτια μας, βάζουμε τα χαλιά μας, και ίσως αργότερα ανάψουμε και τα καλοριφέρ – δημιουργούμε λοιπόν το καταλληλότερο περιβάλλον για την ανάπτυξη ακάρεων οικιακής σκόνης και μυκήτων εσωτερικού χώρου, δεδομένης και της υγρασίας που έχουμε στο σπίτι.

Προς εφησυχασμό των αλλεργικών ασθενών, η διάγνωση των αναπνευστικών αλλεργιών είναι εύκολη από τους ειδικούς Αλλεργιολόγους μέσω της λήψης οικογενειακού ιστορικού, αλλεργικών τεστ και αντίστοιχων εξετάσεων αίματος, ενώ επίσης υπάρχει η δυνατότητα θεραπείας με ειδική ενέσιμη ή υπογλώσσια αγωγή.

Τέλος, ειδικά το φθινόπωρο, δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που αναρωτιούνται εάν τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οφείλονται σε κρυολόγημα, σε κορωνοϊό, ή σε κάποια αλλεργία.

Αρχικώς, καλό θα ήταν να διαχωρίσουμε τα συμπτώματα. Τα συμπτώματα της αναπνευστικής αλλεργίας είναι κυρίως βήχας, συνάχι, φτέρνισμα, και αρκετές φορές δυσκολία στην αναπνοή. Οι αλλεργίες δεν συνοδεύονται από πυρετό (εκτός από τις περιπτώσεις όπου έχουμε επιπλοκή ρινίτιδας, η οποία οδηγεί σε ωτίτιδα ή ιγμορίτιδα), ενώ επίσης τείνουν να επαναλαμβάνονται, ειδικά στα άτομα με οικογενειακό ιστορικό. Ο κορωνοϊός από την άλλη, εκδηλώνεται με πυρετό, βήχα, δύσπνοια, αιφνίδια εκδήλωση ανοσμίας και αγευσίας ή δυσγευσίας, αρθραλγίες, μυαλγίες, και ενίοτε ρινική καταρροή. Σε γενικές γραμμές, η αδικαιολόγητη κατατονία και η εμφάνιση πυρετού θα πρέπει να μας βάλουν σε υποψίες για κορωνοϊό ή κρυολόγημα, οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις ένα διαγνωστικό covid test είναι η λύση.

Αυτό που προβληματίζει ωστόσο, και αφορά κυρίως τους επιβεβαιωμένα νοσήσαντες από κορωνοϊό, είναι η εμφάνιση δερματικών συμπτωμάτων, τα οποία συχνά οι ασθενείς αντιλαμβάνονται ως αλλεργία, και όχι ως αποτέλεσμα της νόσησης. Μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, το άνοιγμα των σχολείων, την επιστροφή στη δουλειά, και τη συνάθροιση σε κλειστούς χώρους, είναι φυσικό να υπάρξει αύξηση κρουσμάτων κορωνοϊού, και συνεπώς αύξηση των δερματικών παθήσεων που απορρέουν από τη νόσηση.

Σύμφωνα με έρευνες, ένας στους δώδεκα, έως και ένας στους πέντε ασθενείς με λοίμωξη από SARS-CoV-2 θα εκδηλώσει συμπτώματα από το δέρμα. Τέτοια συμπτώματα είναι η κνίδωση, το ξηρό και αφυδατωμένο δέρμα που μοιάζει με αυτό του εκζέματος (κυρίως στο λαιμό και στο πρόσθιο τμήμα του θώρακα σε σημεία που εκτίθενται στο ηλιακό φως), η ξηρότητα των χειλιών, και τα «δάκτυλα covid» (ερυθροϊώδη εξανθήματα που μοιάζουν με χιονίστρες, και εντοπίζονται στα πέλματα και δάχτυλα των ποδιών και χεριών – συχνά προκαλούν φαγούρα και είναι επώδυνα). Τα δερματικά αυτά συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από τη νόσηση μέχρι και πολύ μετά το πέρας του μεταδοτικού σταδίου, ενώ επίσης δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιο δερματικό σύμπτωμα εμφανίζεται πολλές εβδομάδες μετά την έναρξη της λοίμωξης (long-covid syndrome). Τέτοια δερματικά συμπτώματα εμφανίζουν και οι ασυμπτωματικοί ασθενείς, ωστόσο καθώς πρόκειται για έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο ιο, στο μέλλον θα υπάρξουν λεπτομερέστερες καταγραφές και τεκμηριώσεις για τα τωρινά δεδομένα.

Σε κάθε περίπτωση, ειδικά όσον αφορά τα δερματικά συμπτώματα, εάν το covid test δε δώσει την απάντηση, καλό θα ήταν να γίνει ένας πλήρης έλεγχος αλλεργιών σε διάφορα αλλεργιογόνα (αεροαλλεργιογόνα, καλλυντικά, κλπ.), ούτως ώστε να βρεθεί το αίτιο πυροδότησης. Γνωρίζοντας την αιτία, και λαμβάνοντας την κατάλληλη συμπτωματική ή θεραπευτική αγωγή, ο αλλεργικός (ή μη) ασθενής θα μπορέσει να βελτιώσει την καθημερινότητά του, αποφεύγοντας τα περιττά άγχη, ειδικά εν όψει πανδημίας.

Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2021

Απαλλαγή αλλεργικών ασθενών από τον εμβολιασμό COVID-19

Επανερχόμενος στο θέμα του εμβολιασμού κατά του COVID-19, ο οποίος προβληματίζει ιδίως τα αλλεργικά άτομα, θα ήθελα να κάνω μία περίληψη των υπαρχόντων δεδομένων αλλά και να προσθέσω κάποια καινούρια, προς ενημέρωση και αποφυγή παρερμηνειών πάνω σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.

Αρχικά, αφορμή για τον προβληματισμό αυτό που παρατηρείται, στάθηκε η εκδήλωση κάποιων μεμονωμένων περιστατικών αλλεργικών αντιδράσεων που προκλήθηκαν από τη χορήγηση του εμβολίου Pfizer-BioNTech COVID-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Η αλλεργική αντίδραση που παρατηρήθηκε σε αυτές τις μεμονωμένες περιπτώσεις, ήταν η αναφυλαξία, η οποία ανήκει στις σοβαρές αντιδράσεις μιας και δεν είναι τοπική αντίδραση (όπως είναι π.χ. ένα εξάνθημα), αλλά συστηματική (παίρνουν δηλαδή μέρος στην αντίδραση συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, με προεξάρχον στην επικινδυνότητα, το καρδιαγγειακό). 

Ως υπαίτια ουσία αυτών των περιστατικών, καθορίστηκε η πολυεθυλαινογλυκόλη (PEG), ένα πολυμερές που εμπεριέχεται σε επεμβατικά σκευάσματα για εντερικές παθήσεις, δυσκοιλιότητα και χρησιμοποιείται σε υποκλυσμούς. Η πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία, ωστόσο τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια. Παρότι λοιπόν πρόκειται για ένα πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο πολυμερές, πιθανολογείται πως οι αντιδράσεις που σημειώνονται από τη χορήγησή του, έχουν σχέση με συγκεκριμένο μοριακό βάρος (το φάσμα του οποίου είναι ιδιαιτέρως ευρύ), και με την οδό χορήγησης-έκθεσης-λήψης. Ενημερωτικά, η PEG χρησιμοποιείται - σε διαφορετική μορφή - και σε πολλά σκευάσματα καθημερινής χρήσης - οινοπνεύματα, κρέμες προσώπου, σαπούνια, κλπ. Εάν κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, ή κάποιο άλλο συστατικό του εμβολίου, θεωρείται επείγον να επισκεφθεί ειδικό Αλλεργιολόγο πριν προβεί σε εμβολιασμό κατά του covid-19. 


Η αλλεργία στην PEG, που περιέχεται στα εμβόλια Pfizer/Moderna, και το Πολυσορβικό 80, που περιέχεται στα εμβόλια AstraZeneca/Johnson & Johnson, πλέον μπορεί να εντοπιστεί και να αποτελέσει κατευθυντήρια οδό για την επιλογή εμβολίου από τους αλλεργικούς ασθενείς που παρακολουθούνται από ειδικό Αλλεργιολόγο. Η αλλεργία στις εν λόγω ουσίες εντοπίζεται είτε in vitro, με ειδικές εξετάσεις (αίματος) διέγερσης βασεόφιλων, είτε in vivo, με δερματικές δοκιμασίες που γίνονται πριν τον εμβολιασμό σε συγκεκριμένα εμβολιαστικά κέντρα. Για περισσότερη ασφάλεια, σε συγκεκριμένους ασθενείς με ιστορικό σοβαρών αλλεργιών, προτείνεται συνδυασμός μεθόδων διάγνωσης. Σε περίπτωση που κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στο ένα συστατικό (π.χ. PEG), προτείνεται - έπειτα και από τη λήψη πλήρους ιστορικού - εμβολιασμός με σκεύασμα που περιέχει το άλλο (π.χ. Πολυσορβικό 80). Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς που παρουσίασαν επιβεβαιωμένες αλλεργικές αντιδράσεις κατά την πρώτη δόση του εμβολίου. Σε περίπτωση επιβεβαιωμένων αλλεργιών, ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται αποκλειστικά σε ελεγχόμενο χώρο νοσοκομείου (όπου ει δυνατόν, να διατίθεται και Αλλεργιολογικό Τμήμα).

Αναφορικά με τα άτομα που παρουσιάζουν συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα (πλην εμβολίων COVID-19 και συστατικών τους), τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων ζώων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα), αυτά δε διατρέχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο. Δεν υπάρχει λοιπόν ρητή απαλλαγή των εν γένει αλλεργικών ασθενών από τον εμβολιασμό.
Από τον εμβολιασμό δεν αποκλείονται επίσης τα άτομα με αλλεργία στο λάτεξ (ωστόσο σε αυτή την περίπτωση ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνει σε περιβάλλον χωρίς πιθανή έκθεση στο εν λόγω αλλεργιογόνο), οι ασθενείς με αλλεργίες σε καλλυντικά, βαφές μαλλιών, νικέλιο, αλλά ούτε και οι ασθενείς με αλλεργία σε ενδοφλέβιες σκιαγραφικές ουσίες, εκτός του από του στόματος σκιαγραφικού προϊόντος gastrografin που περιέχει Πολυσορβικό 80. Οι τελευταίοι μπορούν (έπειτα από πλήρη έλεγχο και συμβουλή Αλλεργιολόγου) να υποβληθούν σε εμβολιασμό με τα σκευάσματα Pfizer/Moderna που περιέχουν PEG, αντί του Πολυσορβικού 80.

Ενημερωτικά, και προς αποφυγή κινδύνων, οι ομάδες ατόμων που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα, και να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο πριν τον εμβολιασμό, είναι οι εξής: 
• Ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG). 
• Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί. 
• Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG. 
• Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία»). 
• Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου). 
• Ασθενείς με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία. 
• Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.

Κάθε ιστορικό ωστόσο είναι διαφορετικό, γι’αυτό σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε το ατομικό ιστορικό αλλεργίας μας, και πιο συγκεκριμένα να καθορίσουμε τους παράγοντες που μπορεί να μας έχουν προκαλέσει αλλεργία μέσω των ανάλογων εξετάσεων και τεστ. Ορμώμενοι από το εμβόλιο του κορωνοϊού, καλό θα ήταν οι τυχόν αλλεργικοί, και όσοι γνωρίζουν πως υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στην οικογένειά τους, να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο προκειμένου να εξατομικεύσουν ένα πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης οποιωνδήποτε αλλεργικών αντιδράσεων. 
Ειδικότερα όσον αφορά τα εμβόλια του κορωνοϊού, τονίζεται για ακόμη μία φορά πως αυτά γίνονται υπό ελεγχόμενες συνθήκες αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών, καθώς και το ότι οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι σπάνιες, συνεπώς ακόμα και η εκδήλωση αναφυλαξίας, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση επινεφρίνης. 
Κρίνεται όμως απαραίτητο και από την πλευρά του ασθενούς, να ενημερώνει τους αρμόδιους της χορήγησης του εμβολίου σχετικά με το ιστορικό του, ειδικά εάν ο Αλλεργιολόγος έχει επισημάνει ένα ποσοστό επικινδυνότητας, ούτως ώστε να υπάρξει ακόμα αμεσότερη αντιμετώπιση τυχόν αντιδράσεων. Τέλος, σε περίπτωση που το ιστορικό σας περιλαμβάνει επιπλέον προβλήματα υγείας, συνιστάται πριν τον εμβολιασμό, να γίνει πλήρης έλεγχος και συμβουλευτική από τους αρμόδιους ιατρούς της αντίστοιχης ειδικότητας, για περαιτέρω καθοδήγηση και ασφάλεια.

*Πληροφορίες σχετικά με την απαλλαγή, βάσει ΦΕΚ με Αρ.Φύλλου 3794 (Αποφάσεις Αριθμ.Δ1α/Γ.Π.οικ. 50933)

Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2021

Κορωνοϊός & Αλλεργίες | Διαχωρισμός συμπτωμάτων & εμβολιασμός

 (Άρθρο δημοσιευμένο στο περιοδικό 30 Ημέρες Υγείας)

Τα τελευταία χρόνια, είναι γεγονός πως υπάρχει μία έντονη αύξηση των αλλεργιών, η οποία οφείλεται όχι μόνο στον πολυσύνθετο πλέον τρόπο ζωής μας, αλλά και στις επιβαρυμένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Παρόλο που οι αλλεργίες είναι συνυφασμένες με την εποχή της άνοιξης, συμπτώματα μπορεί να παρατηρηθούν καθόλη τη διάρκεια του έτους. Λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη και την πανδημία του κορωνοϊού, κατά την οποία ο βήχας αποτελεί κύριο σύμπτωμα αναγνώρισης της νόσου, κρίνεται σκόπιμο να παραθέσουμε, σε πρώτη φάση, τα υπάρχοντα δεδομένα που θα βοηθήσουν τον αναγνώστη να διαχωρίσει – στο βαθμό που είναι δυνατό – την αλλεργία από τον κορωνοϊό.

Αναφορικά με την αναπνευστική αλλεργία, τα συμπτώματά της είναι κυρίως βήχας, συνάχι, φτέρνισμα, και αρκετές φορές δυσκολία στην αναπνοή. Οι αλλεργίες δεν συνοδεύονται από πυρετό (εκτός από τις περιπτώσεις όπου υπάρχει επιπλοκή ρινίτιδας, η οποία οδηγεί σε εκδήλωση ωτίτιδας ή ιγμορίτιδας), ενώ επίσης τείνουν να επαναλαμβάνονται, ειδικά στα άτομα που γνωρίζουν ότι τις παρουσιάζουν. Ο κορωνοϊός από την άλλη, εκδηλώνεται με πυρετό, βήχα, δύσπνοια, αιφνίδια εκδήλωση ανοσμίας και αγευσίας/δυσγευσίας, αρθραλγίες, μυαλγίες, και ενίοτε ρινική καταρροή.

Καθώς κάθε περιστατικό και ιστορικό είναι διαφορετικά, και δεδομένου πως πρόκειται για έναν νέο ιο, ο οποίος συνεχώς μεταλλάσσεται δίνοντας νέα συμπτωματολογία, ασφαλέστερη μέθοδος διάγνωσης είναι η διαφορική διάγνωση. Σε γενικές γραμμές ωστόσο, η αδικαιολόγητη κατατονία και η εμφάνιση πυρετού θα πρέπει να μας βάλουν σε υποψίες. 

Σε περίπτωση που ο ασθενής εμφανίζει τα προαναφερθέντα συμπτώματα, και έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο κορωνοϊού, καλό θα ήταν να διαγνώσει την ύπαρξη αλλεργιών – ειδικά εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό – και να συγκεκριμενοποιήσει τα αλλεργιογόνα που τις πυροδοτούν, με μία επίσκεψη στον Αλλεργιολόγο του ο οποίος θα επιλέξει τα σωστά τεστ βάσει ιστορικού, και ειδικά στην περίπτωση της αναπνευστικής αλλεργίας, θα συμβουλεύσει κατάλληλα όσον αφορά την επιλογή ενέσιμης ή υπογλώσσιας ανοσοθεραπείας. 

Αφού ο ασθενής επιβεβαιώσει, μέσω των κατάλληλων τεστ, πως τα συμπτώματά του είναι αλλεργικής φύσης, και δεν πρόκειται για κορωνοϊό ή κοινό κρυολόγημα, ένα επόμενο ερώτημα που συνήθως προκύπτει αυτό το διάστημα, είναι το εάν η αλλεργία αυτή αποτελεί αντένδειξη για τον εμβολιασμό ενάντια στον κορωνοϊό. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το θέμα του εμβολιασμού, έχει προβληματίσει κάποιους περισσότερο και από το ενδεχόμενο νόσου. Αφορμή για τον προβληματισμό αυτόν που παρατηρείται, στάθηκε η εκδήλωση κάποιων μεμονωμένων περιστατικών αλλεργικών αντιδράσεων που προκλήθηκαν από τη χορήγηση συγκεκριμένου σκευάσματος κατά του κορωνοϊού, οι οποίες ωστόσο δε θα έπρεπε να αποτελούν αιτία για αποφυγή του εμβολιασμού, και θα εξηγηθεί παρακάτω το γιατί.

Ξεκινώντας, καλό θα ήταν να διευκρινιστεί πως αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκληθεί από οποιονδήποτε ξένο παράγοντα εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό. Κάποιοι παράγοντες θεωρούνται φυσικά περισσότερο αλλεργιογόνοι (π.χ. οι ξηροί καρποί) από κάποιους άλλους, όμως δεν υπάρχει τρόπος να διασφαλίσουμε πως δε θα πάθουμε ποτέ αλλεργία από κάποιον παράγοντα. Αναφορικά με το θέμα της πανδημίας, από την πορεία των εμβολιασμών στις χώρες οι οποίες ξεκίνησαν πρώτες το πρόγραμμα εμβολιασμού, σημειώνονται πολύ λίγες αλλεργικές αντιδράσεις με σχετική επικινδυνότητα, οι οποίες βέβαια δεν θα πρέπει να προκαλούν ανησυχία καθώς αντιμετωπίζονται σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης όπου και μπορούν να αναταχθούν. Γι’αυτό το λόγο άλλωστε, οι εμβολιαζόμενοι προτείνεται να παραμένουν εκεί για τουλάχιστον 30 λεπτά μετά τη χορήγηση του εμβολίου – κάτι που γενικώς συνιστάται και γενικά μετά τη χορήγηση οποιουδήποτε άλλου εμβολίου, για την πρόληψη τυχόν ανεπιθύμητων αντιδράσεων, αλλά κυρίως για τον εφησυχασμό του ασθενούς. 

Η αλλεργική αντίδραση που παρατηρήθηκε σε αυτές τις μεμονωμένες περιπτώσεις, ήταν η αναφυλαξία, η οποία ανήκει στις σοβαρές αντιδράσεις μιας και δεν είναι τοπική αντίδραση (όπως είναι π.χ. ένα εξάνθημα), αλλά συστηματική (παίρνουν δηλαδή μέρος στην αντίδραση συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, με προεξάρχον στην επικινδυνότητα, το καρδιαγγειακό). Ως υπαίτια ουσία αυτών των περιστατικών, καθορίστηκε η πολυεθυλαινογλυκόλη (PEG), ένα πολυμερές που εμπεριέχεται σε επεμβατικά σκευάσματα για εντερικές παθήσεις, δυσκοιλιότητα και χρησιμοποιείται σε υποκλυσμούς. Η πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία, ωστόσο τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια. Παρότι λοιπόν πρόκειται για ένα πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο πολυμερές, πιθανολογείται πως οι αντιδράσεις που σημειώνονται από τη χορήγησή του, έχουν σχέση με συγκεκριμένο μοριακό βάρος (το φάσμα του οποίου είναι ιδιαιτέρως ευρύ), και με την οδό χορήγησης-έκθεσης-λήψης. 

Εάν κάποιος ασθενής έχει επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, ή κάποιο άλλο συστατικό του εμβολίου – κάτι για το οποίο πλέον υπάρχει ειδική εξέταση αίματος – θεωρείται επείγον να επισκεφθεί ειδικό Αλλεργιολόγο πριν προβεί σε εμβολιασμό κατά του covid-19. Γενικότερα, οι ομάδες ατόμων που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα, και να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο πριν τον εμβολιασμό, είναι οι εξής: 

• Ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG). 

• Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί. 

• Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG. 

• Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση «ιδιοπαθής αναφυλαξία»). 

• Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου). 

• Ασθενείς με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία. 

• Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.

• Επιπλέον, οι ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στο λάστιχο-καουτσούκ (latex), θα πρέπει να εμβολιαστούν σε περιβάλλον χωρίς πιθανή έκθεση στο εν λόγω αλλεργιογόνο. 

Αναφορικά με τα άτομα που παρουσιάζουν συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα), αυτά θεωρητικά δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση κατά τον εμβολιασμό τους. Δεν υπάρχει λοιπόν ρητή απαγόρευση της χορήγησης του εμβολίου στους εν γένει αλλεργικούς ασθενείς. 

Κάθε ιστορικό ωστόσο είναι διαφορετικό, γι’αυτό σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε το ατομικό ιστορικό αλλεργίας μας, και πιο συγκεκριμένα να καθορίσουμε τους παράγοντες που μπορεί να μας έχουν προκαλέσει αλλεργία μέσω των ανάλογων εξετάσεων και τεστ. Ορμώμενοι από το εμβόλιο του κορωνοϊού, καλό θα ήταν οι τυχόν αλλεργικοί, και όσοι γνωρίζουν πως υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στην οικογένειά τους, να επισκεφθούν ειδικό Αλλεργιολόγο προκειμένου να εξατομικεύσουν ένα πρόγραμμα πρόληψης και αντιμετώπισης οποιωνδήποτε αλλεργικών αντιδράσεων. Γνωρίζοντας τα αίτια πυροδότησης τυχόν αλλεργικών αντιδράσεων και τους τρόπους αντιμετώπισης κάθε κλίμακας επικινδυνότητας, ο ασθενής αποκτά τη γνώση και την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται ούτως ώστε να ανταπεξέλθει ψυχικά και σωματικά σε κάθε πρόκληση. 

Ειδικότερα όσον αφορά το εμβόλιο, τονίζεται για ακόμη μία φορά πως γίνεται υπό ελεγχόμενες συνθήκες αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών, καθώς και το ότι οι αντιδράσεις είναι σπάνιες, συνεπώς ακόμα και η εκδήλωση αναφυλαξίας, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση επινεφρίνης. Κρίνεται όμως απαραίτητο και από την πλευρά του ασθενούς, να ενημερώνει τους αρμόδιους της χορήγησης του εμβολίου σχετικά με το ιστορικό του, ειδικά εάν ο Αλλεργιολόγος έχει επισημάνει ένα ποσοστό επικινδυνότητας, ούτως ώστε να υπάρξει ακόμα αμεσότερη αντιμετώπιση τυχόν αντιδράσεων. Σε κάθε περίπτωση, ο Αλλεργιολόγος κάθε ασθενούς είναι αυτός που θα πρέπει να ζυγίσει το όφελος του εμβολιασμού σε σχέση με τον κίνδυνο που μπορεί να ενυπάρχει, συμβουλεύοντάς τον ανάλογα πριν οποιαδήποτε ενέργεια.